Các biến chứng ung thư nguy hiểm, ảnh hưởng đến tính mạng bạn cần biết

Biến chứng ung thư là những tác động nguy hiểm mà căn bệnh này gây ra cho cơ thể, đe dọa đến sức khỏe và tính mạng của bệnh nhân. Khi tế bào ung thư phát triển không kiểm soát, chúng có thể làm suy giảm chức năng của các cơ quan quan trọng, gây nhiễm trùng, suy kiệt, thậm chí dẫn đến tử vong. Vậy những biến chứng cụ thể của ung thư là gì, và làm thế nào để kiểm soát chúng? Hãy cùng SIGC tìm hiểu chi tiết qua bài viết bên dưới nhé! 

Biến chứng ung thư là gì?

Ung thư là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tỷ lệ tử vong cao trên toàn cầu. Tuy nhiên, nhờ những tiến bộ vượt bậc trong y tế, khả năng sống sót của người bệnh đang dần được nâng cao với nhiều phương pháp tầm soát, điều trị và phòng ngừa ngày càng hiệu quả. 

Việc phát hiện sớm đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa biến chứng ung thư gây hại nghiêm trọng. Khi khối u mới hình thành và được kiểm soát kịp thời, ung thư ít có khả năng lan rộng và ảnh hưởng đến các cơ quan thiết yếu. 

Tuy nhiên, nếu ung thư tiếp tục phát triển và không được điều trị đúng cách, nó có thể xâm lấn vào các bộ phận quan trọng, dây thần kinh, hoặc hệ thống mạch máu, làm suy yếu chức năng của chúng. Điều này dẫn đến nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh và có thể gây tử vong nếu không kiểm soát kịp thời.

Thông thường, trong cơ thể con người, các tế bào cũ sẽ trải qua quá trình hủy diệt tự nhiên, nhường chỗ cho các tế bào mới phát triển và phân chia. Khi một tế bào bị chết hoặc không còn khả năng hoạt động hiệu quả, nó sẽ được thay thế bởi các tế bào mới.

Tuy nhiên, ung thư có thể phá vỡ cơ chế cân bằng này, khiến quá trình thay thế tế bào trở nên bất thường. Các tế bào mới không phát triển theo quy trình tự nhiên và các tế bào cũ không được loại bỏ kịp thời, dẫn đến tình trạng tích tụ tế bào. 

Nguyên nhân gây biến chứng ung thư chủ yếu bắt nguồn từ những thay đổi bất thường trong DNA. Mỗi tế bào chứa một lượng lớn gen, mỗi gen sẽ điều khiển chức năng cụ thể như cách tế bào phát triển, phân chia và tự hủy diệt. Nếu các gen này bị đột biến, tế bào có thể không hoạt động bình thường, dẫn đến việc tế bào không được tiêu diệt khi cần thiết, thậm chí chuyển hóa thành tế bào ung thư gây hại.

Các giai đoạn của ung thư

Với phương pháp điều trị kịp thời, ung thư trong giai đoạn đầu thường không biểu hiện rõ ràng các dấu hiệu nghiêm trọng và ít có nguy cơ gây tử vong. Tuy nhiên, nếu không được điều trị đúng cách, biến chứng ung thư có thể trở nên phức tạp và gây nguy hiểm cao hơn cho người bệnh.

Dưới đây là các giai đoạn tiến triển của ung thư, giúp bạn hiểu rõ hơn về các cấp độ phát triển và triệu chứng tiềm ẩn của căn bệnh này:

Giai đoạn 0

Ở giai đoạn này, ung thư hoặc khối u vẫn còn nằm ở vị trí ban đầu, chưa lây lan sang các mô xung quanh. Vì vậy, tỷ lệ chữa khỏi rất cao, thường chỉ cần loại bỏ khối u hoặc tế bào ung thư qua phẫu thuật. 

Giai đoạn 1

Còn được biết đến như ung thư giai đoạn đầu. Các khối u trong giai đoạn này vẫn còn nhỏ, không xâm nhập sâu vào các mô lân cận. Tại giai đoạn này, khối u chưa lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể hoặc hệ thống hạch bạch huyết, làm tăng khả năng chữa khỏi cao hơn.

Tuy nhiên, ngay cả trong giai đoạn 1 của ung thư, không phải ai cũng nhận thấy các triệu chứng rõ rệt. Một số người có thể gặp phải các dấu hiệu nhẹ nhàng hoặc những thay đổi khác lạ trên cơ thể, bao gồm:

• Xuất hiện các cục u hoặc vết sưng không rõ nguyên nhân
• Thay đổi trên da như nổi mẩn, nốt ruồi mới hoặc biến đổi màu sắc da
• Khàn giọng kéo dài hoặc ho dai dẳng không khỏi
• Tiết dịch bất thường từ núm vú hoặc cơ quan sinh dục
• Đau hoặc gặp khó khăn khi tiểu tiện
• Máu xuất hiện trong nước tiểu hoặc phân
• Bầm tím không rõ lý do
• Thay đổi trong thói quen đại tiện
• Đau bụng hoặc cảm giác buồn nôn kéo dài
• Cảm giác khó ăn hoặc khó nuốt
• Ợ nóng hoặc khó tiêu không giảm
• Mệt mỏi hoặc kiệt sức không rõ nguyên nhân
• Sốt hoặc đổ mồ hôi về đêm mà không có lý do rõ ràng
• Đau hoặc tê trong miệng, cùng các mảng trắng hoặc đỏ trên lưỡi
• Xuất hiện các vết loét không lành
• Da và mắt trở nên vàng
• Sụt cân hoặc tăng cân không rõ nguyên nhân

Giai đoạn 2 và 3

Trong giai đoạn 2 và 3, khối u thường đã phát triển với kích thước lớn và xâm nhập sâu vào những mô lân cận. Đồng thời, ung thư có thể bắt đầu lan sang các khu vực khác của cơ thể hoặc xâm nhập vào hệ thống bạch huyết. Khi đó, các triệu chứng ung thư như đau nhức tại vị trí khối u, khó khăn trong chức năng của các cơ quan liên quan, và tình trạng nhiễm trùng có thể trở nên phổ biến hơn, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Giai đoạn 4

Giai đoạn 4, hay còn gọi là giai đoạn di căn, khi ung thư đã lan rộng đến các bộ phận khác của cơ thể. Ở thời điểm này, biến chứng ung thư có thể trở nên phức tạp và khó kiểm soát hơn. Các triệu chứng thường thấy bao gồm đau đớn kéo dài, suy giảm sức khỏe toàn thân, và suy yếu chức năng của các cơ quan quan trọng như gan, phổi, hoặc xương. Các yếu tố này thường phụ thuộc vào loại ung thư và mức độ lan rộng, tạo ra nhiều rủi ro hơn cho người bệnh.

Những người mắc ung thư giai đoạn muộn có thể phải đối mặt với các biểu hiện phức tạp và không lường trước, như sụt cân nhanh chóng, mệt mỏi, và đau đớn liên tục. Tùy thuộc vào mức độ nặng và khả năng kiểm soát, một số bệnh nhân có thể chỉ sống thêm vài tháng, trong khi những người khác có thể kéo dài cuộc sống thêm vài năm.

Phân tích các biến chứng của ung thư theo từng giai đoạn từ GP CME:

Hậu quả của bệnh ung thư ảnh hưởng như thế nào?

Tùy theo loại ung thư ảnh hưởng đến cơ quan nào, các biến chứng ung thư sẽ gây ra những tác động khác nhau cho cơ thể. Dưới đây là một số ảnh hưởng thường gặp:

Hệ tiêu hoá

Thành phần cấu tạo của hệ tiêu hóa gồm:

• Thực quản
• Khoang bụng
• Gan
• Dạ dày
• Tuyến tụy
• Ruột già và ruột non

Khi khối u phát triển trong hệ tiêu hóa, nó có thể gây tắc nghẽn, cản trở quá trình di chuyển của thức ăn qua ruột. Do đó, cơ thể sẽ không thể hấp thu các dưỡng chất và calo cần thiết để duy trì năng lượng và sức khỏe.

Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể giúp giải quyết tắc nghẽn; tuy nhiên, do tính chất phức tạp, việc điều trị triệu chứng được ưu tiên để giảm bớt khó chịu cho bệnh nhân. Việc không thể ăn uống bình thường còn làm cơ thể suy yếu, giảm khả năng kháng cự với các vấn đề khác, chẳng hạn như nguy cơ nhiễm trùng. 

Phổi

Ung thư có thể gây tắc nghẽn ở một phần phổi, dẫn đến các biến chứng ung thư nghiêm trọng. Khi vùng phổi bị chặn, khu vực này sẽ xẹp xuống, làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Trong trường hợp tế bào ung thư chèn ép mô phổi, cơ thể có thể không còn đủ diện tích phổi khỏe mạnh để hấp thụ lượng oxy cần thiết, gây nên tình trạng thiếu oxy nguy hiểm.

Với ung thư giai đoạn cuối, cơ thể thường suy yếu, không đủ sức đề kháng để chống lại các nhiễm trùng phổi, ngay cả khi được điều trị bằng kháng sinh mạnh. Điều này có thể dẫn đến hệ lụy nghiêm trọng và có nguy cơ đe dọa tính mạng người bệnh.

Xương

Ung thư di căn vào xương có thể dẫn đến tình trạng canxi được giải phóng quá mức vào máu, làm mất cân bằng nồng độ canxi trong cơ thể. Dù cơ thể có cơ chế tự điều chỉnh, nhưng nếu sự chênh lệch này vượt quá giới hạn, các hệ thống điều hòa sẽ không còn hoạt động hiệu quả.

Có phương pháp điều trị nhằm ổn định mức canxi trong máu, nhưng tác dụng của các biện pháp này chỉ là tạm thời. Khi canxi máu tiếp tục tăng cao, người bệnh có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng như ngất xỉu, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Tế bào ung thư còn có khả năng ảnh hưởng đến tủy xương – mô mềm chứa trong xương có chức năng tạo ra tế bào máu mới và sau đó sản xuất tế bào máu. Khi tủy xương bị tổn thương, cơ thể có thể không tạo ra đủ lượng tế bào máu cần thiết:

• Hồng cầu giúp cung cấp oxy cho các cơ quan trong cơ thể.
• Bạch cầu có chức năng chống lại các loại nhiễm trùng.
• Tiểu cầu giúp ngăn chặn chảy máu.

Gan

Là cơ quan thiết yếu trong quá trình chuyển hóa và nhiều chức năng quan trọng khác, gan đóng vai trò chủ chốt trong việc sản xuất protein huyết tương, lưu trữ glycogen, và giải độc cho cơ thể. Trong hệ tiêu hóa, gan còn có nhiệm vụ tiết ra dịch mật. Với vai trò như một “nhà máy sinh hóa” của cơ thể, gan giữ cân bằng các phản ứng hóa sinh quan trọng. Tuy nhiên, khi ung thư di căn đến gan, sự cân bằng này có thể bị phá vỡ, gây nên những biến chứng ung thư nghiêm trọng.

Các triệu chứng phổ biến khi ung thư ảnh hưởng đến gan bao gồm:

• Vàng da, vàng mắt;
• Cảm giác ngứa ngáy trên da;
• Giảm cân nhanh, cơ thể gầy yếu;
• Đau nhức ở vùng gan.

Mạch máu

Ung thư có khả năng xâm lấn và làm tổn thương mạch máu của các cơ quan trọng yếu, gây nên nhiều biến chứng. Sự tổn hại này có thể dẫn đến chảy máu nội tạng, trong đó xuất huyết ở não là một biến chứng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu ảnh hưởng đến các khu vực quan trọng của hệ thần kinh trung ương.

Các biến chứng ung thư ảnh hưởng đến tính mạng

Suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng là một trong những biến chứng ung thư nghiêm trọng, thường xảy ra ở những người mắc bệnh ở giai đoạn cuối. Các khối u trong hệ tiêu hóa có thể dẫn đến sự tắc nghẽn, khiến thức ăn không thể di chuyển đúng cách qua đường ruột, từ đó ngăn cản việc hấp thụ các dưỡng chất quan trọng. 

Đồng thời, các phương pháp điều trị ung thư như hóa trị hoặc xạ trị có thể gây ra tình trạng chán ăn, buồn nôn và khó khăn trong việc ăn uống, làm bệnh nhân không thể cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể.

Suy dinh dưỡng có thể dễ dàng nhận diện qua một số dấu hiệu cảnh báo sau:

• Giảm trọng lượng cơ thể nạc mà không có lý do rõ ràng.
• Mất khối lượng cơ bắp, khiến cơ thể yếu ớt và mệt mỏi.
• Bệnh nhân thường cảm thấy kiệt sức, thiếu năng lượng.
• Suy giảm khả năng tập trung và khả năng tư duy của bệnh nhân.
• Giảm sức đề kháng của cơ thể, khiến bệnh nhân dễ bị nhiễm trùng và các bệnh lý khác.

Suy dinh dưỡng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể mà còn làm giảm hiệu quả của việc điều trị ung thư. 

Thiếu oxy 

Khi các khối u phổi hình thành, chúng có thể gây chặn một phần phổi hoặc thậm chí làm phổi bị xẹp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng hô hấp của cơ thể.

Phổi dễ bị xẹp hoặc bị tổn thương do khối u phổi có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng sau đây:

• Bệnh nhiễm trùng phổi khó điều trị
• Khi phổi không thể mở rộng hoặc bị xẹp, khả năng hấp thụ oxy từ không khí vào máu sẽ bị giảm
• Khó thở

Tổn thương gan

Gan thực hiện nhiều chức năng quan trọng, bao gồm việc thanh lọc độc tố khỏi máu và duy trì sự cân bằng của các chất hóa học trong cơ thể. Khi bị ảnh hưởng bởi biến chứng ung thư, gan có thể không còn thực hiện tốt các nhiệm vụ này, dẫn đến tình trạng vàng da và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. 

Một số dấu hiệu cho thấy gan đang gặp vấn đề bao gồm:

• Da và mắt chuyển thành màu vàng
• Cảm giác đầy hơi, chướng bụng
• Nước tiểu sẫm màu
• Mất cảm giác thèm ăn
• Buồn nôn
• Sụt cân nhanh chóng

Tăng canxi trong máu

Ung thư xương có thể khiến quá trình giải phóng canxi vào máu diễn ra mạnh mẽ, gây ra tình trạng tăng canxi huyết. Tình trạng này ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của các cơ quan quan trọng như tim, thận và cơ bắp. Nó cũng có thể dẫn đến các triệu chứng thần kinh như mất trí nhớ, lú lẫn và trầm cảm.

Ngoài ra, nồng độ canxi cao còn có thể gây ra tình trạng hôn mê hoặc thậm chí là tử vong.

Vấn đề về mạch máu và máu

​​Khi ung thư xâm lấn vào các mạch máu, có thể gây ra các tổn thương nghiêm trọng, đặc biệt là khi các khối u ảnh hưởng đến hệ thống tuần hoàn não, dẫn đến nguy cơ đột quỵ. Nếu ung thư ảnh hưởng đến não, bệnh nhân có thể gặp phải triệu chứng đau đầu kéo dài, cùng với các dấu hiệu giống như đột quỵ, ví dụ như yếu liệt một bên cơ thể hoặc mất cảm giác ở các bộ phận nhất định. 

Nguy cơ nhiễm trùng

Các yếu tố như suy dinh dưỡng, thiếu bạch cầu hoặc sự xuất hiện của khối u trong phổi có thể làm giảm khả năng cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng. Điều này đặc biệt nguy hiểm vì nó có thể dẫn đến các tình trạng viêm phổi hoặc các bệnh nhiễm trùng khó chữa trị.

Hình ảnh minh họa nguy cơ nhiễm trùng là biến chứng ung thư khi hệ miễn dịch bị suy yếu, làm tăng khả năng mắc các bệnh nhiễm trùng trong quá trình điều trị. 

Thay đổi hóa học trong cơ thể

Một trong những biến chứng ung thư không thể bỏ qua là sự thay đổi trong cân bằng hóa học của cơ thể. Ung thư có thể làm rối loạn các chức năng trao đổi chất, dẫn đến các tình trạng như đi tiểu nhiều hơn bình thường, khát nước bất thường, táo bón, hay thậm chí lú lẫn và suy giảm trí nhớ. Những triệu chứng này có thể chỉ ra rằng cơ thể đang gặp phải các rối loạn nghiêm trọng do tác động của bệnh ung thư.

Bệnh ung thư có khiến tử vong không?

Không phải mọi trường hợp ung thư đều gây tử vong

Trước hết, cần hiểu rằng không phải loại ung thư nào cũng dẫn đến tử vong. Thực tế, tỷ lệ sống sót của những người mắc ung thư đang dần tăng cao. Tại một số quốc gia, khoảng 50% người bệnh được chẩn đoán ung thư có thể sống trên 10 năm, nhờ những tiến bộ trong chẩn đoán sớm và điều trị.

Ung thư ở giai đoạn ban đầu thường không đe dọa đến tính mạng ngay lập tức. Vì vậy, phát hiện bệnh sớm giúp gia tăng khả năng sống sót sau 5 năm và giảm thiểu các biến chứng ung thư nghiêm trọng.

Cách ung thư gây tử vong tùy thuộc vào loại ung thư và những cơ quan bị ảnh hưởng. Một số dạng ung thư bắt nguồn từ hoặc di căn đến những bộ phận có vai trò thiết yếu cho sự sống, làm tăng nguy cơ gây biến chứng ung thư nguy hiểm.

Tìm hiểu Người ta chết vì ung thư như thế nào? | Dr. Paulien Moyaert

Biện pháp phòng ngừa các biến chứng ung thư

Ung thư là một căn bệnh nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến mọi đối tượng. Tuy nhiên, có thể giảm thiểu nguy cơ mắc và các biến chứng ung thư nếu thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau đây:

• Bỏ hút thuốc lá: Đây là một trong những yếu tố chính gây bệnh phổi, tim mạch, và nhiều vấn đề nghiêm trọng khác về sức khỏe, trong đó có cả ung thư.
• Hạn chế tiếp xúc trực tiếp và kéo dài với ánh nắng mặt trời: Ánh sáng mặt trời chứa tia UV, làm tăng khả năng mắc ung thư da. Khi ra ngoài, cần bảo vệ làn da bằng cách mặc quần áo chống nắng hoặc tìm nơi có bóng râm.
• Tăng cường hoạt động thể chất thường xuyên: Tập thể dục giúp cải thiện chức năng vận động, tăng cường tuần hoàn máu và nâng cao hệ miễn dịch, góp phần giảm thiểu nguy cơ biến chứng ung thư.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học: Bổ sung trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế thịt đỏ cũng như các loại thực phẩm chế biến sẵn.
• Giữ cân nặng ổn định: Thừa cân hoặc béo phì là yếu tố làm tăng rủi ro phát triển các bệnh ung thư.
• Hạn chế sử dụng rượu bia.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ ít nhất 6 tháng/lần để có thể tầm soát và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
• Tiêm phòng các loại virus có thể gây ung thư: Một số loại virus như viêm gan B và HPV có liên quan đến ung thư cổ tử cung và các bệnh lý khác. Việc tiêm phòng có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh.

Thực hiện các biện pháp này không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh mà còn hạn chế biến chứng ung thư có thể xảy ra.

Những câu hỏi thường gặp về biến chứng ung thư

Biến chứng phổi trong ung thư là gì?

Khối u trong phổi có thể chặn đường thở, làm giảm khả năng hấp thụ oxy và dẫn đến xẹp phổi. Tình trạng này gây khó thở, mệt mỏi, và dễ nhiễm trùng phổi do không khí không lưu thông tốt. Những biến chứng này khiến việc điều trị ung thư phổi phức tạp hơn và làm tăng nguy cơ suy hô hấp.

Mất cơ bắp có phải là biến chứng của ung thư?

Có, mất cơ bắp là một biến chứng phổ biến, thường do suy dinh dưỡng hoặc thiếu vận động trong quá trình điều trị. Khi cơ thể không hấp thụ đủ chất dinh dưỡng và năng lượng, khối lượng cơ có thể giảm, làm bệnh nhân yếu đi, dễ mệt mỏi, và khó phục hồi sau các liệu pháp điều trị.

Tại sao bệnh nhân ung thư dễ bị nhiễm trùng?

Hệ miễn dịch của người bệnh ung thư suy yếu, đặc biệt khi điều trị bằng hóa trị hoặc xạ trị, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Việc hiểu rõ các biến chứng ung thư và cách kiểm soát chúng có thể giúp bệnh nhân và gia đình sẵn sàng đối mặt với những thách thức trong quá trình điều trị. Điều quan trọng là luôn theo dõi sức khỏe định kỳ và tham khảo ý kiến từ các chuyên gia y tế để nhận được phương pháp điều trị phù hợp, kịp thời. 

Để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ bởi đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, bạn có thể liên hệ với SIGC thông qua hotline hoặc website của chúng tôi. Các bác sĩ sẽ giúp tư vấn và giúp bạn xây dựng một kế hoạch điều trị toàn diện, tối ưu nhất để kiểm soát và giảm thiểu những tác động của biến chứng ung thư.